O berro daquela besta cada vez asustaba máis. A lúa quedou enchoupada polo manto das follas de dous carballos centenarios deixando todo nunha cega escuridade.

-E mellor machar- Dixome Miguel cando viu que todo era noite.

Eu por un momento estaba totalmente de acordo, a onde íamos nós a buscar un berro tan éstrano? que no saia nas nosas guías de campo.O lóxico que fose algo de outro mundo, ou deste baixo  a tela do telúrico.

Pero ambos nos miramos,o que podiamos por que a noite xa era todo,e sabiamos que si non dabamos co misterio de aquel ser que estaba no alto dunha árbore como un demo, non poderiamos estar tranquilos toda a nosa vida. Así que seguimos con a camiñada ata a o berro da fera.

Cando nos demos de conta xa estamos na árbore que sostiña  aquela voz de ultratumba.

Respiramos profundo e intentamos albiscar entre a ramallada negra aquelo que chiaba

P or toda a comarca.

-Eu non vexo nada- Falaba Miguel con voz tremida.

-Eu tampouco.vexo nada máis que ramallada.

Entón Miguel prendeu unha lanterna e a luz viaxou ata o alto das pólas daquel piñeiro.

E alí estaba ,por fin !! todo estaba aclarado a nosa sorpresa foi grata.Quen o ía a imaxinar?

O MISTERIO DA RESPIRACIÓN DO BOSQUE ESCURO ( I PARTE)

Miguel Máis eu descansabamos na terraza da casa de Riofrío (Mondariz-Balneario). Chegábamos cos pés cansos de terra e os ollos frescos de aguias e bolboretas.

A tardiña alumeaba con forza o brillo de Véspero sobre un ceo limpo que se destintaba de azul, enchéndose dun enorme urticaria luminaria de estrelas. Miguel e
máis eu respirabamos con forza collendo o derradeiro aire de clorofila dos montes que marchaba na noite. Entón foi cando eu case morro do susto.Diante dende as casas da aldea que empoleirábanse na montaña, saíu un aturuxo que retumbou por todo o val sacudindo as doces cincentas pombas que durmían.


-Pero Miguel que é iso?

-Nada, e miña avoa que nos chama para comer.

Entón Miguel levantouse con pose de pregoeiro de festas e solto outro deses aturuxos potentes que case me rebenta o tímpano.Era algo así como:

!!aerrtalataaaata!!

Ante a miña cara de asombro Miguel respondeume.

-Dis que vaimos a comer.

Non podía ser; en Riofrio tiñan unha lingua propia,quizais herdada de cando os suevos estiveron no Reino de Galiza,ala polo século V,porque aquilo era incomprensible para cal quer humano.

Unha vez comprendido que aquel lugar tan pequerrecho tiña lingua propia: "os aturuxos de Riofrio", nos levantamos do descanso e nos fomos xa con a escuridade da noite pechada cara a casa da avoa.

Tiñamos que cruzar unha gran corredoira.

Era apaixonante sempre camiñar por estes carreiros amparados nas vellas pedras que tanta beleza agochaban.

!!Pero sempre de día!!

Non me gustaba nada a ídea de ir de noite, pois a cousa cambiaba.

A corredoira despois das doce era paso da Santas compañas,de Tardos sobre lombos de cans,e de outros demos.

O peor era pasar polo bosque escuro. Un piñeiral fermoso de día pero que noite quedaba nun silenzo seco,como unha paisaxe espectral esperando un visitante insensato.

Entón para colmo da miña pouca valentía, do bosque escuro saíu unha profunda respiración que inundou a corredoira, o meu corazón,e os ollos de Miguel que ollaba para min buscando resposta.

-Que demo é iso.

-Non sei pero nos vamos.

-Espera pode ser un animal interesante.

-A min me da igual neste momento renego do xuramento naturalista e voume correndo.

-Pero parece Darth Vader o das Guerra das galaxias-.Dicía Miguel entre broma e morto de medo.

A verdade era tentador averiguar que era aquilo tan misterioso que producía un son tan esperpentico nas mesmas entrañas do bosque escuro

Deste xeito, aquela noite entre as vellas paredes da corredoira que subía a EIRAVELLA,descobrimos que a nosa paixón naturalista era máis forte que calquera representación de medo, e cegados polo sangue fervente da curiosidade, incoscientemente,nos entregamos nas sombras do bosque escuro con todas as súas maldicións e demos, para intentar capturar aquela criatura que laiba como un pantasma ferido na mesma sombra do medo.

O CULLEREIRO
A NUBE NA TERRA.

Despois de descobrir os grandes acontecementos que agochaban marismas e praias, chegou outro agasallado de beleza, outro retazo de vida que permacía en segredo.No 1987 nos falaron na enseada do Grove. Un amplo mar descansando, protexido polo istmo do areal do Bao, a Illa de Arousa,e o Grove.Cando baixa a marea o mar marcha e deixa un amplo lodozal que din que esperan as aves para comer.

E alí marchamos,entre bus e outro bus,camiñando,e outro bus,camiñando,e outro bus. Pero por fin chegamos. No momento que os nosos ollos abrironse cara a aquelas augas que durmian, quedamos novamente nese silenzo que nos deixaba aparvados.No auga navegan milleiros de parrulos de diferentes especies, abrindo paso entre o camiñar torpe das zancudas,como garzas e garzotas.Milleiros de limícolas agrupabanse por especies, descansando coa cabeza recollida entre as plumas do lombo e os pés mollados na azul da enseada. De supeto, algun grupo tomaba o aire e no ceo semellaban un enorme enxame que se revolvia entre as nubes e o sol. Era imposible atender a tanta beleza a vez.Pero o enseada tiña agochado aínda o seu mellor tesouro.Mentras os nosos prismáticos saturabanse de imaxes apareceu unha gran zancuda. Esta era moito maior que a garza cinceta e garzota.Contendo a emoción pasabamos as páxinas da guía de campo cos nervios nas punta dos dedos. Entón dimos co nome humano daquela ave branca,que pousada sobre as augas, como pequerrechas nubes que quedaran atrapadas na marea.Eran os cullereiros ( Platalea leucorodia). O seu peteiro a xeito de culler foi a chave para acertar con nome da especie. E nos marchamos, outra vez, atopando un mundo fermoso que latexaba tan cerca que non deixaba de sorprendernos.

A MIGRACIÓN DE OUTONO

Sen lugar a dubida un dos acontementos que máis marcou a miña vida naturalista foron os limícolas.Non me esquecerei do primeiro encontro.
No ano 1983 camiñabamos Miguel máis eu polas areas solitarias da praia de camposancos en A Guarda.O día esta escuro e o mar golbeaba con forza sobre as rochas destruindose en anacos de escuma.De supeto,entre as moreas de algas acumuladas polas mareas corriqueaban un pequenos animais. Bulian sen pausa cun nervio propio das formigas.Rapidamente sen falarnos,pois xa tiñamos ese tic,collimos os prismáticos e apareceron os cores sobre a plumaxe,os seus ollos como pequenas pingas que descansan.Alí estaban por primeira vez os virapedras.Quedamos bastante tempo en silenzo.Degustando a imaxe enchida
da luz debil do día.Os virapedras eran sete e empeñabanse en revolver as algas verdes en procura das pulgas de area.Despois ofreceron outro espectáculo cando o grupo botouse a voar.Xuntaron no aire e acompañados de fortes chios movianse como un repertorio acrobático. Todos xiraban no preciso momento, cambiado de cor aquel bando que lanzabase sobre o vento e o mar.O dorso das ás dos virapedras quizais sexa das máis fermosas de todos os limícolas, debuxados por rechamantes liñas brancas,como precisos trazos de artista.Cando rematamos de cazar,como era costume, unha boa presa de beleza non dimos grandes abrazos de alegria.E alí estamos nós, abrazados,a soledad invernal da praia,e os virapedras chiando xa de lonxe,e sempre regresaba a mesma pregunta a min:Seremos nós os únicos que sabe destes segredos?

Dende ese momento os setembros invernos e primaveras os dedicamos por enteiro aqueles seres que habitaban na brancura da area e nos lamazais das marismas.E as sorpresas non deixarón de cesar.

FOTOS DE VÍCTOR LÓPEZ ROMAN.NON HAI DEREITOS, SE PODEN COLLER PARA O QUE QUEIRADES.

A PRIMEIRA COBRA

Durante moito tempo as nosas cacerías de naturalistas estaban adicadas aos seres voadores.Aos miñatos que esvaraban polo ceo de Riofrio chiando a procura de compañía e a eses grandes bandos de paxariños invernais que
enchen as árbores ribeiriñas.Pero foi un día como calquera outro, cando cruzando cara a illa de Ribadete apareceu algo estrano.De súpeto,entre boiantes espigas de agua saíu como un lostrego unha criatura acuática.Sen darnos conta xa estaba nas nosas mans, pois tiñamos a mala costume de coller animais descoñecidos e logo preocuparnos se serían perigosos ou non.Era a nosa primeira cobra de auga,despois de apuntar nos nosos cadernos todos os seus datos,cores e cheiros marchou outra vez ao refuxio das espigas.E deste xeito, a natureza abriunos outra das súas apaixonantes portas,desde entón os nosos ollos no só albiscaban as alturas do ceo, senón que non deixaban de ollar a herba,a agua e a terra, por si aparecía un novo lostrego de escamas.Agasallo para as nosas mans.